သဇင္နီ

ေဟမန္သည္ ပီပီျပင္ျပင္ႏွင့္ ရုပ္လံုးေပၚလာၿပီ….။ အရင္ရက္မ်ားကဲ့သို့ ေလနဲ႕မိုးမေရာေထြးေနေတာ့…။ ၀ႆန္ကသက္သက္…. ။ အေနာက္တြင္က်န္ခဲ့ၿပီ..။ ၀ႆန္ႏွင့္ ေဟမန္ၾကား စည္းျခားခဲ့ၾကၿပီေကာ …။ ေဟမန္က အရြယ္ေရာက္လာေသာ လံုမပ်ဳိကဲ့သို႕။ ေျမာက္ျပန္ေလက ေသြး၏။ ႏွင္းမႈန္ျပျပ ဇာပု၀ါကိုလြမ္းျခံဳ၏။ အခ်ဳိ့ ေဒသတြင္ထူျပီး အခ်ဳိ့ေနရာတြင္ပါး၏။ အထူအပါးမညီ၊ အညာႏွင့္ အေက်ကြဲသည္။ ေတာင္ေပၚႏွင့္ ေျမျပန့္ ျခားနားသည္။ မည္သို႕ပင္ျဖစ္ေစ ေအးျမမႈကေတာ့အတူတူ….။ လံုမပ်ဳိေဟမန္သည္ သည္အခ်ိန္ေရာက္တုိင္း အေမ့အိမ္သို့ ျပန္လာေနက်။ ခုိနားေနက်။ ေဟမန္သည္ အေမ့ရင္ခြင္သို့တုိးေ၀ွကာ၀င္၏။ ေအးျမမႈအား ေပး၏။ အေမ့အား ေနရာမလပ္ပြတ္သပ္၏…။ ၿပီးေတာ့ ေမာရပမ္းးရမွန္းမသိ စကားေတြဆို၏။ သူ႕စကား သံလြင္လြင္သည္ တုိးသြားလိုက္။ က်ယ္ သြားလိုက္၊ အတိတ္ကိုလည္းေဆာင္၏။ မ်က္ေမွာက္အေၾကာင္းလည္းပါ၏။ ထိုအခါမ်ားတြင္ အေမသည္ ေဟမန္ႏွင့္အတူ ၿငိမ္သက္လ်က္ ေတြးေနတတ္သည္၊
ေအာ္ … သဇင္ေတြေတာင္ ပြင့္ျပန္ၿပီေကာ…။
စိန္ပန္းနီတုိ႕က ရဲရဲနီလို႕ပါေပါ့လား…။

(က)

လဆုတ္ရက္ျဖစ္သျဖင့္ လသည္ေနာက္က်မွ ထြက္ေပၚကာလာသည္။ သူတို႕ထိုင္ကာစကား ေျပာေနခဲ့ၾကသည္မွာ မည္မွ်ၾကာသြားသည္မသ…။၊ လဆုတ္ရက္ လ၀န္းၾကီးသည္ပင္ ဂ်က္ဆင္ ဘုရားရွိခိုးေက်ာင္း၏ အမိုးခၽြန္ခၽြန္ႀကီးေပၚသို႕ ေရာက္ေနေလၿပီ။ သူတုိ႕အားလံုး သေဘာတူဆံုးျဖတ္ လိုက္ၾကသည္။ သပိတ္ေမွာက္မည္။ “၁၉၂၀ ခုႏွစ္ ရန္ကုန္ယူနီဗာစီတီအက္ ေခၚ ရန္ကုန္တကသိုလ္ အုပ္ခ်ဳပ္သင္ၾကားေရးစည္းမ်ဥ္းဥပေဒ” အား သပိတ္ေမွာက္ၾကမည္။ အစီအစဥ္မ်ားေရးဆြဲၾကသည္။ လုပ္ငန္းတာ၀န္မ်ား ခြဲေ၀ၾကသည္။ တာ၀န္က ႀကီးျမတ္လွေပစြ။ ေနမ၀င္အင္ပါယာႀကီးအား စိန္ေခၚ သည့္ ေတာ္လွန္ေရးႀကီး။ တန္ေဆာင္းမုန္းလ၏ ေအးစိမ့္မႈက သူတို႕အား ၀င္ေရာက္မေႏွာင့္ယွက္ႏုိင္။ အသက္ ၂၀- ၀န္းက်င္ရွိ သူတုိ႕ေတြ၏ မ်က္ႏွာမ်ားက လေရာင္ေအာက္၌ၾကည္လင္ေနသည္။ တည္ၿငိမ္ေနသည္။ သူတုိ႕ေေတြက ရန္ကုန္ေကာလိပ္ႏွင့္ ယုဒသန္ေကာလိပ္ေက်ာင္းမွ ေက်ာင္းသား မ်ား….။ ကိုဖိုးကြန္း၊ ကိုဖိုးက်ား၊ ကိုျမ၊ ကိုလူေဖ၀င္း၊ ကိုညီပိတ္၊ ကိုဖိုးလတ္… အစရွိသည့္ ပထမ ေက်ာင္းသားသပိတ္၏ သပိတ္ေမွာက္ေက်ာင္းသားမ်ား။
တန္ေဆာင္းမုန္းလဆုတ္ (၁၀)
၁၉၂၀ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလ (၈) ရက္
ေဟမန္က စကားကိုရပ္လိုက္ၿပီး အေမ့ကိုေမာ့ၾကည္သည္။ အေမ့မ်က္ႏွာသည္ ၀င္းပလို႕၊ ဂုဏ္ယူ ေက်နပ္ေနသည့္ ဟန္မွာ … အထင္းသား…..။

(ခ)

ႏွင္းမႈန္မ်ားေအာက္တြင္ တကသအေဆာက္အဦးသည္ ထီးထီးႀကီးရွိေနသည္။ တကသ အတြင္းတြင္မူ ေၾကးနီေရာင္လုံခ်ည္၊ အညာဖ်င္ၾကမ္း တုိက္ပံုအကၤ်ီႏွင့္ ေက်ာင္းသားတစ္ေယာက္ သည္ တကသရုံးခန္းအတြင္း ကုလားထုိင္တစ္လံုးေပၚတြင္ ထုိင္ကာ သူ့စားပြဲေရွ့ရွိ ေက်ာင္းသား ႏွစ္ေယာက္ႏွင့္ စကားေျပာေနသည္၊ ကၽႊဲေကာ္ကိုင္းမ်က္မွန္ေအာက္မွ သူ့မ်က္လံုးမ်ားသည္ ၾကည္လင္ကာ ေတာက္ပေနသည္။ စကားမ်ား ေျပာဆုိၿပီးသြားသည္ႏွင့္ ကတံုးဆံေတာက္ဆံပင္ႏွင့္ ေက်ာင္းသားသည္ ထုိင္ရာမွထလိုက္သည္။ ၿပီးလွ်င္ စားပြဲေပၚရွိ လြယ္အိပ္ႀကီးအား ေကာက္ကာ လြယ္လိုက္ၿပီး ခရီးသြားရန္ တကသရုံးခန္းအတြင္းမွ ေျခလွမ္းက်ဲႀကီးမ်ားျဖင့္ ထြက္ခြာခဲ့ေတာ့သည္၊ သူတုိ႕ကား…။ ၁၉၃၈ တကသေခါင္းေဆာင္ အာဏာာရွင္ ကိုလွေရႊႏွင့္ ကိုေအာင္ေက်ာ္တုိ႕ပင္တည္း။
၁၉၃၈ ဒီဇင္ဘာ (၂၀) ရက္၊
“သူပုန္ သူပုန္ … ထထ
သခင္မ်ဳိးေဟ့ … ဒို႕ဗမာ
အေရးေတာ္ပံု … ေအာင္ရမည္ ”
ေၾကြးေၾကာ္သံမ်ားသည္ အတြင္း၀န္ရုံးႀကီးတစ္၀ုိက္ ပဲ့တင္ထပ္လို႕ေနသည္။ ေက်ာင္းသား တပ္ႀကီး၏ တပ္ဦးသည္ စပါတ္လမ္း (ဗုိလ္ေအာင္ေက်ာ္လမ္း) ထိပ္သို႕့ ေရာက္သည္ႏွင့္ ျမင္းစီး ပုလိပ္တုိ႕၏ အတင္း၀င္ကာ ျမင္းႏွင့္၀င္တုိက္၊ နံပါတ္တုတ္ႏွင့္၀င္ရုိက္မႈအား ခံလိုက္ၾကရသည္။ တပ္ဦးသည္ ဖရိုဖရဲျဖစ္သြားသည္။ ကိုလွေရႊ သည္ စပါတ္လမ္း (ဗုိလ္ေအာင္ေက်ာ္လမ္း) ပလက္ ေဖာင္း ေပၚတြင္ ဖုန္အလိမ့္လိမ့္ ႏွင့္လဲေန၏။
အတြင္း၀န္ရုံးေရွ့ စပါတ္လမ္း (ဗုိလ္ေအာင္ေက်ာ္လမ္း) မေပၚတြင္ကား ေသြးကြက္မ်ား။ ေသြးစက္မ်ား။ … စပါတ္လမ္း (ဗုိလ္ေအာင္ေက်ာ္လမ္း) သည္ကား ေသြးအလိမ္းလိမ္းႏွင့္ စြန္းေပကာေနေလၿပီ။
တကၠသိုလ္ေဆးရုံေပၚတြင္ ကိုေအာင္ေက်ာ္သည္ ေသြးတဗြက္ဗြက္အန္ရင္း လူးလွိမ့္လ်က္ ရွိသည္။ သတိမရတစ္ခ်က္ ရတစ္ခ်က္။ ကိုလွေရႊသည္ ကုတင္ေဘးမွေနကာ ကိုေအာင္ေက်ာ္ ကို ေငးကာၾကည့္ေနသည္။ ထုိေန႕တြင္ပင္ ကိုေအာင္ေက်ာ္က်ဆံုးခဲ့သည္။
ဗိုလ္ေအာင္ေက်ာ္အား ေနာက္ဆံုးလိုက္ပါပို႕ေဆာင္ၾကသည့္ သူမ်ားက မ်ားျပားလွေပသည္….။
“ဟဲ့… ဘေမာ္အစုိးရ”
… ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္ အာဏာရွင္ကိုလွေရႊ၏ မိန္႕ခြန္းစကားသံသည္ ႀကံေတာ သုတ္သန္အတြင္း လႊမ္းမိုးကာသာေနေတာ့သည္၊
“ရဲေဘာ္ဟာ
ဒီေနရာမွာ က်ဆံုးသြားခဲ့တယ္
ကတ္တရာလမ္းကိုခြာ
ရာဇ၀င္ရုပ္အေရးအရ
သုေတသနလုပ္ရင္
ရဲေဘာ္ရဲ့ နီျမန္းတဲ့ ဇာတ္ရုပ္ကို
ေတြ႕ရတယ္။

ဗိုလ္ေအာင္ေက်ာ္ရဲေဘာ္
ဒုိ႕တစ္ေတြဟာ ဒီေနရာမွာ
စာရြက္ေတြအတူေ၀ခဲ့ဖူးတယ္။

ဗိုလ္ေအာင္ေက်ာ္ရဲေဘာ္
ဒီေနရာမွာ ဒုိ႕တစ္ေတြဟာ
ရဲေဘာ္ကို
အႀကိမ္ႀကိမ္ ဂုဏ္ျပဳခဲ့တယ္။

ျပည္သူခ်စ္တဲ့ အာဇာနည္အႏွစ္ဟာ
ဘယ္ေခတ္မွာမဆုိ
ႏုပ်ဳိစိမ္းလန္းေနမွာပဲ
မုခ်ယံုတယ္”
ေမာင္ေလးေအာင္

(ဂ)

ရန္ကုန္တကၠသိုလ္သမဂ အေဆာက္အဦးမရွိေတာ့သည့္ေနာက္ သူတုိ႕သည္ တကသ တြင္ မစုေ၀းႏုိင္ေတာ့သည့္အတြက္ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ ဒဂံုေက်ာင္းေဆာင္အတြင္း စုေ၀းေနၾကသည္။ တစ္ေယာက္ … ႏွစ္ေယာက္ … သံုးေယာက္။ ရန္ကုန္စက္မႈတကၠသို္လ္။ ေဆးတကၠသိုလ္။ စီးပြားေရး တက္ကသိုလ္။ ပညာေရး တကၠသိုလ္ႏွင့္ ရန္ကုန္၀ိတ္ဇၨာာ သိပံၸက ေက်ာင္းသားမ်ား၊ ဒဂံုေဆာင္္အခန္းနံပါတ္ (၁၀၀) အတြင္း…။

ေန႕တာတုိေသာ ေဆာင္းကာလတြင္ ၇ နာရီေက်ာ္လြန္ကာစရွိေသးသည္။ အေမွာင္ထုက သိပ္သည္းကာေနၿပီ။ အခန္းတြင္း နီက်င္က်င္မီးေရာင္ေအာက္တြင္ သူတုိ႕ေဆြးေႏြးေနၾကသည္။
“ဒီကိစၥဟာ ႏုိင္ငံေတာ္စ်ာပနျဖစ္သင့္ပါတယ္။ အစုိးရကေတာ့ ဂရုစုိက္မွာေတာင္မဟုတ္ဘူး။ က်ေနာ္တုိ့တကၠသိုလ္ကဆရာေတြလည္း လႈပ္ရွားမွမဟုတ္ဘူး၊ သူတုိ႕က အထက္က ညြန္ၾကားမွသာ လုပ္ၾကမွာ” ….။

အားလံုးသေဘာတူၾကသည္။ ဒီဇင္ဘာ (၄) ရက္ေန႕တြင္ ႀကံေတာသုတ္ႆန္တြင္ သင္ၿဂိဳလ္မည့္ ဦးသန္႕၏ စ်ာပနကို ႏုိင္ငံေတာ္စ်ာပနအျဖစ္ သူတို႕လုပ္ေဆာင္ၾကဖို႕…။ လႊဲးဖယ္၍မရေသာ အမ်ဳိး သား ေရးတာ၀န္တစ္ရပ္သည္ သူတို႕အား ေတာင္းဆိုေနၿပီ။ ရက္စက္ေသာအစိုးရႏွင့္ ဆန္႕က်င္အံတုရမည္။

သူတုိ႕ဒဂံုေက်ာင္းေဆာင္ေပၚမွ ဆင္းလာက်ေတာ့ … ညသည္ ညဥ့္နက္ကာေနၿပီ။ အဓိပတိ လမ္းသည္ တည္ၿငိမ္စြာျဖင့္ လဲေလ်ာင္းေနသည္။ တလက္လက္ႏွင့္ ေတာက္ပေနေသာ ၾကယ္ေရာင္ မ်ားက စိန္ပန္းနီပင္အိုမ်ားၾကားမွ ေခါင္းျပဴကာ သူတုိ႕အား ေခ်ာင္းၾကည့္ေနၾကသည္။

၁၉၇၄ - ဒီဇင္ဘာ (၄)ရက္၊
က်ဳိကၠစံကြင္းအတြင္း လူမ်ားျပည့္က်ပ္ေနသည္။ ဦးသန္႕၏ရုပ္ကလပ္ထားသည့္အနားတြင္ တုိးလို႕မေပါက္ေအာင္ တင္းၾကမ္းၾကပ္ေနသည္။ ရုပ္ကလပ္စင္အနီး မိုက္ကရိုဖုန္းကိုင္ထားသည့္ ေက်ာင္း သားတစ္ဦးမွ ေၾကညာလိုက္သည္။

“တကၠသိုလ္ေက်ာင္းေပါင္းစံု ေက်ာင္းသူေက်ာင္းသားမ်ားမွ ဂါ၀ရျပဳရန္ ေရာက္ရွိလာပါၿပီခင္ဗ်ား”
စ်ာပနစင္အနီးရွိ ကားေခါင္းမိုးေပၚသို႕ေက်ာင္းသားတစ္ေယာက္တတ္လာသည္။ အရပ္ေထာင္ေထာင္ ေမာင္းေမာင္း ဆံပင္တုိတုိႏွင့္ ကခ်င္ပုဆုိး၊ ပင္နီတုိက္ပံုအကၤ်ီကို သပ္သပ္ရပ္ရပ္၀တ္ထားသည္။ သူ့စကားသံက မုိက္ကရိုဖုန္းမွတဆင့္ ၾကည္လင္ျပတ္သားစြာ ထြက္ေပၚလာသည္။ သူ့စကားလံုးမ်ားက ခြန္အားအျပည့္။

“က်ေနာ္တို့တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသားေတြရဲ့ စိတ္ဓါတ္ခြန္အားနဲ့ ယခုစ်ာပနကို ေက်ာင္းသားေတြက သိမ္းပိုက္ၿပီး ႏုိင္ငံေတာ္စ်ာပနအျဖစ္ လုပ္ေဆာင္သြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္” သူကား … ကိုတင္ေမာင္ဦး။ သူ့စကားအၿပီး ဦးသန္႕၏ ရုပ္ကလပ္အား တင္ေဆာင္ထားေသာ ကားငယ္သည္ က်ဳိကၠစံကြင္းမွ စတင္ထြက္ခြာခဲ့ၿပီ။ ကားေပၚတြင္ကား ရဟန္းပ်ဳိေလးပါးႏွင့္ ေခါင္းတြင္ လက္ကို ပု၀ါအနီစမ်ား စီးေႏွာင္ထားၾကသည့္ ေက်ာင္းသားမ်ား။

၄င္းေနာက္မွ … လူတန္းႀကီးသည္ တေရႊ႕ေရႊ႕ျဖင့္ တကၠသိုလ္ရိပ္သာလမ္းဘက္ဆီသို႕….။ ထုိမွတဆင့္ တကၠသိုလ္၀င္းအတြင္းသို႕…။
“ဦးသန္႕ဗိမာန္တည္ေဆာက္ေရး … ဒုိ႕အေရး
ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဗိမာန္တည္ေဆာက္ေရး … ဒုိ႕အေရး
အေရးေတာ္ပံု … ေအာင္ရမည္ ”

ေဟမန္သည္ သူ့စကားအားရပ္လိုက္သည္။ အေမ့အား တင္းက်ပ္စြာ တုိးေ၀ွ႕လိုက္သည္။ အေမက အေ၀းသို႕ေငးလ်က္။ မတုန္မလႈပ္။ နားထဲတြင္ေၾကြးေၾကာ္သံမ်ားကို ၾကားေနရဟန္တူသည္။ သို႕ေသာ္… ေနာက္ပိုင္းအေၾကာင္းအရာမ်ားကိုေတာ့ အေမၾကားလုိဟန္မရွိ။ ေဟမန္ကလည္း မေျပာလိုေတာ့ …။

သဇင္ရနံ့ေတြက သင္းပ်ံ့လို႕လာသည္။
ေအာ္ … သဇင္ေတြေတာင္ ပြင့္ျပန္ၿပီေကာ ….။


မင္းဟန္

၂၀၀၆ခုႏွစ္ခုႏွစ္၊ ေခတ္ၿပိဳင္၀က္ဆိုဒ္တြင္ေဖာ္ျပပါရွိခဲ့သည့္ ပထမဦးဆံုးေသာ စာေရးသူ၏ အက္ေဆး ျဖစ္ပါသည္။